Plein Air

“Bij het laatste werk, dat ik als voorbeeld van de steeds weer wisselende inhoud aan de orde wil stellen, sluit ik aan bij de actualiteit: bij de tentoonstelling, die op 9 september a.s. in het Exposorium van de Universiteit van Humanistiek aan de Drift te Utrecht geopend zal worden. Op die tentoonstelling zullen negen sculpturen getoond worden, die Roland Van den Berghe in 1986-87 maakte naar aanleiding van de desastreuze beschadiging, die Barnett Newman's Who's afraid of Red, Yellow and Blue III (1966- 67) op 21 maart 1986 onderging in het Stedelijk Museum te Amsterdam. De beelden zijn voorheen nauwelijks te zien geweest. Voor het eerst - vlak na het gereedkomen ervan - werden zij gedurende anderhalve dag, van zaterdagmiddag 23 mei tot en met zondag 24 mei 1987 op het dak van de parkeergarage aan de Marnixstraat 250 te Amsterdam geëxposeerd. Vervolgens tijdens de zomer van het jaar daarop op het buitenterrein van de verffabriek Sikkens te Sassenheim (die samen met de kunstverzamelaar Jo Eyk uit Wylre de uitvoering van de serie beelden sponsorde). Daarna zijn op enkele tentoonstellingen alleen fotografische documenten van de werken getoond. De beide genoemde terreinen gelden niet als gekende tentoonstellingsplaatsen, laat staan dat zij druk bezocht werden vanwege de gekendheid van de kunstenaar. De werken zijn niet recent maar bijna niemand heeft ze in het echt gezien.

Zij zijn te beschouwen als de vogel Phoenix, die uit de as van beschadiging en vernietiging oprijst. De kunstenaar refereerde in zijn creatie niet naar de feiten: noch van de beschadiging zelf, noch naar de veroordeling van de dader tot gevangenisstraf, noch naar het besluit tot restauratie van het werk (i.p.v. de door hem met twee vrienden voorgestelde vervanging ervan door een replica). Hij ontsteeg dit niveau van feitelijkheid met een creatief proces, dat zich concentreerde rond de betekenissen van het werk, zoals deze vóór de beschadiging, en zoals deze daarna ervaren konden worden. De resultaten daarvan zullen op de komende tentoonstelling hopelijk een groter publiek aan het denken zetten dan destijds mogelijk was. Aangaande de modaliteit waarin Van den Berghe's beeldende reactie gestalte kreeg, kan opgemerkt worden, dat zijn werk nog nooit zo'n puur en museaal karakter had aangenomen